ดวงวิญญาณไม่มีในพุทธแท้

ดวงวิญญาณไม่มีในพุทธแท้
                                                        พระเมธา ชาตเมโธ

            เรื่อง “วิญญาณ” เป็นเรื่องหนึ่งที่สำคัญมากในการศึกษาพุทธศาสนา เพราะถ้าไม่เข้าใจ คำว่า วิญญาณ อย่างถูกต้องแล้ว  จะไม่มีทางเข้าใจพุทธศาสนาได้เลย  และจะเป็นกำแพงกั้นทางมรรคผลนิพพาน (ทางดับทุกข์) ของตนเองไปในทันที  ด้วยเหตุนี้เราจึงต้องตอกย้ำเรื่อง วิญญาณ กันอยู่เสมอ ๆ ให้ชาวพุทธได้มีความเห็นถูกในเรื่องวิญญาณเสียก่อน  จึงจะเข้าสู่สารสำคัญของพุทธศาสนาได้โดยง่าย
            การศึกษาวิชาการใดๆ ก็ตาม สิ่งสำคัญก็คือจะต้องปูพื้นฐานให้ถูกต้องมั่นคงเสียก่อนเสมอ มิฉะนั้นแล้ว ก็จะไม่สมารถศึกษาให้ถูกต้องต่อไปในระดับสูงได้ จำเป็นจะต้องเรียนรู้ศัพท์เทคนิคในวิชาการนั้นๆ เพื่อให้ผู้สอนและผู้เรียนมีความาเข้าใจคำนั้นๆ ตรงกันเสียก่อนจึงจะเข้าใจในวิชานั้นๆ ต่อไปได้


            ศาสนาในโลกนี้แบ่งได้เป็น ๕ ประเภท คือ

            ๑.ศาสนาธรรมชาตินิยม (Naturalism)
               เกิดจากมนุษย์ยุคคนป่า ที่ไม่มีความรู้เรื่องของปรากฏการณ์ธรรมชาติ เช่นฝนตก ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า อุทกภัย วาตภัย อักคีภัย ทุพภิกขภัย (ความอดอยาก) แผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด  โรคระบาด โจรภัย หรือภัยจากสงคราม ทำลายล้างเผ่าพันธุ์ของมนุษย์ เป็นต้น  มนุษย์ไม่มีความรู้ในเรื่องเหล่านี้  มนุษย์ก็จะเกิดความกลัว  และต้องการที่พึ่งทางจิตใจ  จึงมีการไหว้กราบบูชา ติดสินบน ต่ออำนาจลึกลับของธรรมชาติเหล่านี้  เช่นต้นไม้ ภูเขา แม่น้ำ ฝน ฟ้าผ่า ลมพายุ ไฟ ภูเขาไฟ เป็นต้น บางครั้งก็มีการบูชายัญด้วยเลือดและชีวิตของสัตว์และมนุษย์  เพราะเชื่อว่าทำให้ตนและพวกของตนปลอดภัย

          ๒.ศาสนาวิญญาณนิยม (Animism) และไสยศาสตร์ (Black magic)
             เมื่อมนุษย์เห็นปรากฏการณ์ การเกิด การตาย ความฝัน และจินตนาการเรื่องภายหลังความตาย (Reincarnation) หรือเรื่อง การเกิดใหม่ (Rebirth)  เช่นมนุษย์ฝันไปในขณะที่นอนหลับไม่สนิท  (Dreaming mind: Semi-conscious) ก็เข้าใจว่า วิญญาณตัวรู้ (Soul) ออกจากร่างไปเที่ยว หรือไปล่าสัตว์            แล้วกลับมาเข้าร่างจึงตื่นขึ้นมา  ถ้าวิญญาณออกจากร่างไปแล้วกลับเข้าร่างไม่ถูก  คนๆ นั้นก็จะตาย เป็นต้น  นี่คือความคิดวิญญาณนิยม  เชื่อเรื่องวิญญาณเที่ยง  วิญญาณเป็นตัวตน  สามารถเดินทางไปหาร่างใหม่ได้หลังจากตายแล้ว  ความคิดนี้เริ่มต้นครั้งแรกในโลกเมื่อ ๕๐,๐๐๐ – ๓๐,๐๐๐ ปี ในยุคของมนุษย์ถ้ำนีแอนเดอร์ธัล  ในยุโรปใต้  หลังจากนั้นก็ถึงยุคน้ำแข็งครั้งสุดท้าย เกิดอากาศหนาวรุนแรงและขาดแคลนอาหาร  ทำให้มนุษย์ถ้ำนีแอนเดอร์ธัลสูญพันธุ์  นักมานุษยวิทยาและโบราณคดี  ได้พบหลุมฝังศพของมนุษย์นีแอนเดอร์ธัล  มีเครื่องมือ อาวุธที่ทำด้วยหิน กระดูกของสัตว์เลี้ยง  เพื่อให้ผู้ตายนำไปใช้ในชีวิตภายหลังความตายด้วย  นี่เป็นหลักฐานการจินตนาการของมนุษย์ยุคหินเก่า  เกี่ยวกับความเชื่อเรื่องหลังความตายเป็นครั้งแรกของโลก  ต่อมาความเชื่อนี้ก็พบได้ในมนุษย์ยุคปัจจุบันเช่น  ความเชื่อของชาวอียิปต์โบราณ เมื่อ ๕,๐๐๐ ปี ได้สร้างปิระมิด และทำมัมมี่เก็บศพไว้ไม่ให้เน่าเปื่อย เพื่อหวังให้วิญญาณผู้ตายได้กลับมา  และมีชีวิตขึ้นใหม่อีกครั้งหนึ่ง  ที่ประเทศจีนเมื่อ ๓,๐๐๐ ปี สมัยจิ๋นซีฮ่องเต้ก็มีจินตนาการเช่นเดียวกัน  มีการทำมัมมี่ไว้ เมื่อฮ่องเต้สิ้นพระชนม์  ได้มีการฝังนางสนมทั้งเป็น ๑๐๐ คนในหลุมเดียวกันเพื่อให้ไปรับใช้ฮ่องเต้ในโลกหน้า   และต่อมาพวกทหารเสนาอำมาตย์ได้จ้างให้ช่างปั้นทำเป็นหุ่นเครื่องปั้นดินเผาแทน  ตัวเองจะได้ไม่ต้องถูกฝังทั้งเป็น  พบหุ่นดินเผาดินเผา ๓ หลุม กว้าง ๕๐ เมตร ยาวขนาด ๑๕๐ เมตร มีทหารทุกชั้นยศ รถม้า ม้า อาวุธต่าง รวมทั้งสิ้นกว่า ๘,๐๐๐ ชิ้น  เป็นต้น
            ไสยศาสตร์ (Black magic) เกิดขึ้นจากหมอผี  ซึ่งเป็นหมอกลางบ้าน  ที่รักษาโรคด้วยสมุนไพร และอำนาจของวิญญาณ  พวกนี้จะให้กำลังใจคนไข้ด้วยการทำพิธีไสยศาสตร์  ปัดเป่าโรคภัยต่างๆ  แต่ไสยศาสตร์บางลัทธิจะใช้ไสยศาสตร์ไปในทางลบ  เช่นทำให้คนที่เป็นศัตรูกันตายวันตายคืน  เป็นต้น  ที่ใช้ไปในทางบวกเช่น  ทำให้คนรักคนหลง เป็นต้น ทั้งทางบวกและทางลบก็เป็นฝ่ายกิเลสทั้งคู่  สำหรับศาสนาพุทธพระพุทธเจ้าห้ามพระสาวกทำพิธีไสยศาสตร์  พระองค์ทรงตำหนิว่าเป็น เดรัจฉานวิชา คือ วิชาที่ขัดขวางพระนิพพาน หลักฐานอยู่ใน มหาศีล พรหมชาลสูตร เล่ม๙ เมื่อเราเห็นพระภิกษุทำพิธีไสยศาสตร์อย่าเข้าไป  นั่นเป็นงานหลอกลวงประชาชนไม่ใช่พุทธศาสนา  เป็นบาปไม่ได้บุญ

            ๓.ศาสนาเทวนิยม (Theism)  
              พวกที่เชื่อว่าวิญญาณเป็นตัวตน หรือ ตัวรู้ (Soul) ในโลกของวิญญาณจะต้องมีวิญญาณชั่ววิญญาณดี  จะต้องมีวิญญาณที่มีอำนาจเป็นผู้ปกครองวิญญาณทั้งปวง  จึงมีชนชั้นของวิญญาณขึ้น  เช่น วิญญาณ บรรพบุรุษ เจ้าพ่อเจ้าแม่ ผี เปรต อสุรกาย สัตว์นรก  เทวดา นางฟ้า รูปพรหม อรูปพรหม พระเจ้า เป็นต้น มีความเชื่อว่าพระเจ้าเป็นผู้สร้างโลกสร้างมนุษย์  ศาสนาเทวนิยมแบ่งเป็น ๒ พวกคือ.-
            ๑.พหุเทวนิยม (Many Gods) มีเทพเจ้าหลายองค์  ได้แก่ ศาสนาพราหมณ์  ฮินดู ศาสนาของกรีกโบราณ  เป็นต้น  ที่มีพระเจ้าหลายองค์ก็เพราะ  รวบรวมเอาความเชื่อเรื่องพระเจ้าในท้องถิ่นต่างๆ  มารวมกันเพื่อให้เป็นศาสนาเดียวกัน
            ๒.เอกเทวนิยม (Mono Gods) มีเทพเจ้าองค์เดียว  เช่น คริสต์ อิสลาม เป็นต้น ที่มีพระเจ้าองค์เดียวก็เพื่อให้คนที่นับถือพระเจ้าหลายองค์  มามีพระเจ้าองค์เดียวกัน  เพื่อความสามัคคี เพื่อให้เกิดลัญลักษณ์ และรวมกำลังกันในการทำสงครามระหว่างศาสนา เป็นต้น
            ๔.ศาสนาอเทวนิยม  (Atheism) ศาสนาที่ไม่มีพระเจ้า  โลกและมนุษย์เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัยแห่งธรรมชาติ  เมื่อมีเหตุปัจจัยทุกสิ่งทุกอย่างก็เกิด เมื่อสิ้นเหตุปัจจัยทุกสิ่งทุกอย่างก็ดับ  ทั้งรูปและนาม (ร่างกายและจิตใจ) เป็นสังขตธรรม ย่อมเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป ตามเหตุปัจจัยทั้งสิ้น  ที่เข้าใจผิดกันมากก็คือ  เชื่อว่า เมื่อรูปคือร่างกายดับแล้วนามคือจิตใจ ไม่ดับไปด้วย  แต่จะล่องลอยไปแสวงหาที่เกิด เรียกว่า สัมภเวสี ผู้แสวงหาภพวิญญาณอัตตาเที่ยงเป็นอมตะ (Immortal Soul) และถ้าผู้ใดเห็นว่า วิญญาณอัตตา ดับสูญ เรียกว่า อุทเฉททิฏฐิ (Annihilationism) เห็นผิดเป็นมิจฉาทิฏฐิเท่ากันทั้งคู่
            ๕.ศาสนาสัจนิยม (Realism) ได้แก่พุทธศาสนา  แปลว่าศาสนาของผู้รู้ถูก  คือถูกต้องตามความเป็นจริง  ในเรื่องของชีวิต ปัญหาของมนุษย์คือเรื่อง ทุกข์ และความดับไม่เหลือแห่งทุกข์  พระพุทธเจ้าตรัสว่า “ในอดีตก็ตามในปัจจุบันก็ตามเราบัญญัติสอนแต่เรื่องทุกข์และความดับไม่เหลือแห่งทุกข์เท่านั้น”  จะแก้ปัญหาเรื่องทุกข์ได้จะต้องรู้ความจริงในเรื่องของชีวิต  อย่างเป็น ปรมัตถสัจจะ (Absolute truth)  คืออย่างถูกต้องสูงสุด  หรือ ถูกต้องขั้นสุดท้าย (Ultimate truth)   ถูกต้องยิ่งกว่านี้ไม่มีแล้ว และความจริงขั้นสูงสุดเช่นนี้ย่อมเป็น ความจริงสากล (Universal truth) ที่มนุษย์ทุกเชื้อชาติ ทุกภูมิภาค ทุกเพศ ทุกสีผิว ทุกศาสนา สามารถเข้าถึงได้

            มนุษย์จะต้องไม่รังเกียจกันด้วยสีผิว หรือการนับถือศาสนา เพราะจะทำให้มนุษย์เห็นแก่ตัวและเบียดเบียนกัน  มนุษย์ควรจะเข้าถึงสัจธรรมที่เป็นสัจธรรมสากล  แล้วมนุษย์ก็จะมีศาสนาเดียวกันทั้งโลก
            คำว่าพระเจ้ามี ๒ ความหมายคือ
            ๑.พระเจ้าภาษาคน  หมายถึง  บุคคลสมมุติ  (Personal Gods) ประทับอยู่บนสวรรค์  เช่น พระพรหม  พระยโฮวา พระอัลเลาะห์ เป็นต้น เข้าถึงได้หลังความตาย
            ๒.พระเจ้าภาษาธรรม  หมายถึง   สภาวธรรมที่บริสุทธิ์ (Purification Gods) ประทับอยู่ที่จิตมนุษย์  เข้าถึงได้ในขณะที่ยังมีชีวิตอยู่

            เทวดาในพุทธศาสนามี ๓ ความหมาย คือ
            ๑.สมมุติเทพ (Convention Gods) ได้แก่พระราชา พระมหากษัตริย์ เศรษฐี มีทรัพย์ใช้ไม่หมดโดยไม่ต้องทำงานอาบเหงื่อต่างน้ำ

            ๒.อุปัตติเทพ (Gods by Rebirth) เกิดแบบโอปปาติกะ ไม่ต้องมีพ่อแม่ เกิดจากอำนาจของกรรม เกิดแล้วโตทันที  กิเลส คือ กรรม จำแนกสัตว์ ให้หยาบและประณีต กิเลสดีกรรมดีภพชาติเป็นสวรรค์ ได้แก่ หิริ ความละอายต่อบาป โอตตัปปะ ความกลัวต่อบาป ผู้นั้นก็จะมีภพชาติเป็นเทวดา  ถ้ามีพรหมวิหารสี่ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ผู้นั้นก็มีภพชาติเป็นพรหม เป็นต้น

            ๓.วิสุทธิเทพ (Purification Gods) เป็นเทวดาโดยความบริสุทธิ์ ได้แก่พระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า พระอรหันต์ เป็นต้น

          เทวดาในศาสนาเทวนิยม เช่น พระพรหม พระอินทร์ พระวิษณะ พระศิวะ พระกาฬ พระยมบาล พระจาตุโลกบาล เทพอะพอลโล่ สุริยเทพฯลฯ ภรรยาและลูกหลานเทวดาเหล่านี้เป็นเทวะในศาสนาที่เป็นเทวนิยม  รวมทั้ง นรก ๘ ขุม สวรรค์ ๖ ชั้น รูปพรหม ๑๖ ชั้น อรูปพรหม ๔ ชั้น นั่นเป็นของศาสนาพราหมณ์  ไม่มีในพุทธศาสนา เพราะพุทธศาสนาเป็นอเทวนิยม  เรื่องราวในนิทานชาดก หรือในบางสูตรกล่าวถึงเทวดาของศาสนาพราหมณ์เพราะมีผู้ใส่เข้ามาในภายหลัง ทำให้ชาวพุทธสับสน

            จุดหมายสูงสุดของทุกศาสนาเรียกว่า Supreme goal หรือ Summum Bonum เรียกชื่อต่างๆ กัน เช่น พรหม ก็อด อัลเลาะห์ ไกวัลย์ โมกษะ นิพพาน นิรวาน ฯ ชื่อที่เรียกนั้นไม่สำคัญ  แต่สำคัญที่สภาวธรรม พระเจ้าในความหมายของสัจธรรมสากลนั้นคือ จิตบริสุทธิ์ (Purification of mind)  ผู้ใดทำจิตให้บริสุทธิ์ได้ผู้นั้นก็จะเห็นพระเจ้า พบพระเจ้า หรือเข้าถึงพระเจ้า  ผู้ใดปล่อยให้จิตไม่บริสุทธิ์ด้วย กิเลส โลภ โกรธ หลง ผู้นั้นก็จะอยู่กับมารา, ไซตอน  (Devil) ย่อมเห็นแก่ตัวเบียดเบียนตนเองและผู้อื่น  เวียนว่ายอยู่ในโลกแห่งความทุกข์  ผู้ใดมีจิตที่บริสุทธิ์  ผู้นั้นก็จะไม่เห็นแก่ตัว ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น  เวียนว่ายอยู่ในโลกแห่งความสุข  และโลกที่เหนือความสุขความทุกข์ ความสุขสูงสุดของมนุษย์คือ นิพพานสุข (Nibbana,Nirvana)  เป็นสุขที่แท้สุขที่เที่ยงของมนุษย์เมื่อสุขแล้วสุขตลอดไปไม่กลับมาเป็นทุกข์อีก (Spiritual happiness)

            ศาสนาสากลของมนุษย์คือ ศาสนาสุญญตา (Anothingness) ศาสนาแห่งความว่าง (Emptiness)  คือว่างจาก อวิชชา หรือความมืด  และอยู่กับ วิชชา หรือแสงสว่างนั่นเอง  เรื่องเข้าใจตรงกันเป็นสัจธรรมสากลแล้ว  จะเรียกชื่อว่า พรามหณ์ ฮินดู คริสต์ อิสลาม พุทธ ซิกส์  บาไฮ เรียกพรหม โมกษะ ไกวัลย์ อัลเลาะห์ พระเจ้า นิพพานก็ไม่เป็นไร  แต่จะต้องมความหมายตรงกันที่ จิตบริสุทธิ์  เมื่อมนุษย์เข้าถึงพระเจ้าคือจิตบริสุทธแล้ว  สัจธรรมก็จะตรงกันหมด  จิตมนุษย์ก็จะหลุดพ้น (วิมุตติ) เหมือนกันหมด (Freedom of mind) ซึ่งเป็นจุดหมายสูงสุดของมนุษย์ทั้งโลก

            ประโยชน์ที่จะได้รับจากการปฏิบัติในโลกุตรธรรม ๔ ประการคือ
            ๑.สันติภาพส่วนบุคคุล  จิตถึงนิพพาน
            ๒.สันติภาพส่วนสังคม  ศีลธรรมในสังคมมั่นคงอย่างยิ่ง
            ๓.สันติภาพของโลก  ยุติสงครามทุกชนิด ปัองกันสงครามนิวเคลียร์ล้างโลก
            ๔.ช่วยกู้พุทธศาสนาที่แท้จริงกลับคืนมา  เป็นแสงสว่างส่องโลก

            ชาวพุทธไทยจะต้องทำความเข้าใจ คำว่า “วิญญาณ” ให้ชัดเจน ในพุทธศาสนา มีคำไวพจน์อยู่หลายคำ เช่น มโน หทัย จิต ใจ มนัส วิญญาณธาตุ ธาตุรู้ ปฏิสนธิวิญญาณ  นาม อรูป เป็นต้น จะเรียกอย่างไรก็ได้ แต่จะต้องมีความหมายว่า รู้แจ้ง (Consciousness) คือการรู้แจ้งอารมณ์ ๖ คือ รู้แจ้งรูปารมณ์ (แสงสี) ทางตา เรียกว่า จักขุวิญญาณ (Eye-conscious) รู้แจ้งสัททารมณ์(เสียง)ทางหู เรียกว่า โสตวิญญาณ (Ear-conscious) รู้แจ้งคันธารมณ์(กลิ่น)ทางจมูก เรียกว่า ฆานวิญญาณ (Nose-conscious) รู้แจ้งรสารมณ์(รส)ทางลิ้น เรียกว่า ชิวหาวิญญาณ (Tongue-conscious) รู้แจ้งโผฏฐัพพารมณ์ (สัมผัส) เรียกว่า กายวิญญาณ (Body-conscious) รู้แจ้งธรรมมารมณ์ (ความคิด) เรียกว่า มโนวิญญาณ (Mind-conscious) วิญญาณเช่นนี้คือ ธาตุรู้ (Conscious element) เป็นคุณสมบัติของสิ่งมีชีวิต  สิ่งที่ไม่มีชีวิตไม่มีวิญญาณ  นี่เป็นหลักการสำคัญที่เป็นหัวใจแห่งความเข้าใจพุทธศาสนาที่แท้จริงต่อไป
                 จะเห็นได้ว่า วิญญาณ เป็นหน้าที่ของจิต มี ๖ ชื่อเท่านั้น เรียกตามทวารหรืออายตนภายใน
๖ ส่วนวิญญาณอื่น ที่หมายถึงอัตตา ผี เจตภูต อาตมัน ปิตระ สัมภเวสี กายทิพย์ เป็นต้น นั้นเป็น ตัวรู้ (Soul ; Spirit) หรือ วิญญาณอมตะ (Immortal soul) ไม่ใช่วิญญาณธาตุรู้ในความหมายทางพุทธศาสนา เป็นวิญญาณของลัทธิศาสนาประเภท วิญญาณนิยม (Animism) ที่เชื่อว่า วิญญาณ เป็นอัตตาที่เที่ยง เป็นอมตะ สามารถลอยออกจากร่างกายได้ และสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้โดยไม่ต้องอาศัยร่างกาย และศาสนาประเภท เทวนิยม (Theism) ที่สอนให้เชื่อว่ามีพระเจ้าสร้างโลกสร้างมนุษย์ เมื่อสร้างมนุษย์ขึ้นใหม่ๆ มนุษย์ จะไม่มีชีวิตจิตใจ พระเจ้าจะต้องมอบ วิญญาณอัตตา (Soul) ของพระเจ้าให้มนุษย์ ทำให้มนุษย์มีชีวิตขึ้นมา เมื่อมนุษย์ตายวิญญาณอัตตาก็กลับไปอยู่กับพระเจ้า ศาสนาเทวนิยม จะสอนให้เชื่อวิญญาณอัตตาของพระเจ้าโดยไม่ต้องมีเหตุผล (Dogma)  ใช้ศรัทธาอย่างเดียวไม่ต้องใช้ปัญญา ไม่ต้องมีเหตุผล

           ส่วนพุทธศาสนาเป็นศาสนาประเภท สัจจนิยม (ReaIism)  ยึดความจริงเป็นหลัก เห็นว่า วิญญาณ (Consciousness) คือ ธาตุรู้ (Conscious Element) มีอยู่กับสิ่งที่มีชีวิตเท่านั้น จะอยู่เป็นเอกเทศปราศจากร่างกายไม่ได้ รูปกับนามจะต้องอยู่ด้วยกันอาศัยซึ่งกันและกัน เกิดพร้อมกันดับพร้อมกัน พุทธศาสนาเรียกว่า นามรูป ถ้ามีรูปอย่างเดียวก็เป็นสิ่งทีไม่มีชีวิต ถ้ามีรูปกับนามก็เป็นสิ่งที่มีชีวิต ถ้าแบ่งชีวิตเป็น ๒ ก็คือ นามรูป ถ้าแบ่งชีวิตเป็น ๕ ก็คือ ขันธ์ ๕ (รูป๑ นาม๔) จะมีนามอยู่ตามลำพังหาได้ไม่

         พุทธศาสนาเป็น มนุษย์นิยม (Humanism)  ถือว่ามนุษย์มีศักยภาพเหนือสัตว์ทั้งหลาย มนุษย์เท่านั้นที่เป็นเวไนยสัตว์ นอกนั้นมีสัตว์นรกและเทวดาเป็นต้น เป็นอภัพพสัตว์  เป็นผู้ที่รู้แจ้งธรรมไม่ได้
เจ้าชายสิทธัตถะเป็นมนุษย์ปุถุชน  แต่มีความเพียรพยายามที่จะปฏิวัติตนเองจน สำเร็จเป็นพระพุทธเจ้าๆ จึงเป็นมนุษย์ปฏิวัติคนแรกของโลก  เมื่อพระองค์ดับทุกข์ได้สำเร็จพระองค์ก็มีพระมหากรุณา  มีพระประสงค์จะช่วยมนุษย์ผู้อื่นให้พ้นทุกข์อย่างพระองค์บ้าง พระองค์จึงได้เป็นภควา ผู้จำเริญจำแนกธรรมสั่งสอนสัตว์ ให้ถึงฝั่งคือ มรรคผล นิพพาน โดยตรงเรียกว่า โลกุตรธรรม และประกาศพุทธศาสนาในวันเพ็ญเดือนสาม  มาฆมาส ท่ามกลางพระอรหันต์สาวก ๑,๒๕๐ องค์ ที่วัดเวฬุวัน แขวงเมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ ในชมพูทวีป (อินเดียปัจจุบัน) การตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าเป็นความสามารถของมนุษย์ล้วนๆ  ไม่ต้องขอความช่วยเหลือจากเทวะเทวดาพระเจ้าที่ไหนเลย

     ศาสนาเทวนิยมทั้งหลายสอนว่าเทวดา พรหม พระเจ้าฯ เป็นภพชาติที่สูงที่สุด  แต่ทางพุทธศาสนาถือว่ามนุษย์เป็นภพชาติที่สูงที่สุด  มนุษย์มีศักยภาพและความสามารถเหนือภพภูมิทั้งหลาย  มนุษย์ มาจากคำว่า มนะ แปลว่า ใจ และ อุษยะ แปลว่าสูง มนุษย์จึงแปลว่าผู้มีใจสูง  อย่างน้อยจะต้องมีศีล ๕  หรือ กุศลกรรมบถ ๑๐ จึงจะเรียกว่า มนุษย์ ถ้าใจต่ำไม่มีศีลธรรม  ผู้นั้นก็เป็นได้เพียงคน  และเป็นคนชั่วเสียด้วย  ยังไม่ได้ชื่อว่าเป็นมนุษย์
        คน ก็คือสัตว์โลกชนิดหนึ่ง เดิน ๒ ขา ลำตัวตั้งฉากกับพื้นโลก  มีสัญชาตญาณคือ กิน พักผ่อน สืบพันธุ์ หนีภัย มีความเห็นแก่ตัวจัด จิตใจโหดร้าย ไม่มีศีลธรรม  อย่างนี้เป็นได้แต่เพียงคน  ยังห่างไกลความเป็นมนุษย์
      เมื่อ ๘๐,๐๐๐ ปี ยุคฮาโลซีน   มนุษย์รู้จักเลี้ยงปศุสัตว์และเพาะปลูก   ทำให้มนุษย์รู้จักตั้งหลักแหล่ง ไม่ต้องเร่ร่อนตามฝูงสัตว์อีกต่อไป  มนุษย์เริ่มตั้งถิ่นฐาน  เป็นหมู่บ้าน เป็นชุมชน  เพื่อความสงบสุขของสังคม  มนุษย์จะต้องมีการปกครอง  ต้องมีกฎระเบียบ  ซึ่งต่อมาได้ตราขึ้นเป็นกฎหมาย  ผู้ใดทำผิดกฎหมาย ทำให้สังคมเดือดร้อน  ทำให้เกิดปัญหาสังคม  ผู้นั้นจะต้องได้รับการลงโทษ  ตามควรแกกรณี  ศีล ๕ เป็นศีลของสังคม คือคนตั้งแต่ ๒ คนขึ้นไปเรียกว่าสังคม จะต้องมีศีล๕ ถ้าไม่มีศีลแม้แต่เพียงคนเดียว  สังคมนั้นก็จะเดือดร้อน หาความสงบสุขไม่ได้  สังคมใดมีศีล ๕ สังคมนั้นชื่อว่าเป็นสังคมของผู้เจริญ จึงเรียกว่าเป็นสังคมของมนุษย์ มนุษยภูมิเป็นเวเนยสัตว์ ผู้สามารถบรรลุถึงธรรมวิเศษได้ มนุษย์เป็นสุคติภูมิที่จะพัฒนาไปสู่โลกุตรภูมิ มรรค ผล นิพพานได้ต่อไป ศีล ๕ จึงเป็นมนุษยธรรมเกิดขึ้นตามธรรมชาติ   มีมาตั้งแต่ยุคฮาโลซีนซึ่งเริ่มมีการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ก่อนพุทธศาสนาหลายพันปี
            ชาวพุทธควรทำความเข้าใจคำว่า วิญญาณ ให้ชัดเจน ไม่เช่นนั้น  ก็จะกลายเป็นชาวพุทธแต่ปากส่วนใจนั้นเป็นพราหมณ์
คำว่า วิญญาณ มาจากคำว่า วิ แปลว่า แจ้ง และ ญาณะ แปลว่า รู้ วิญญาณ จึงแปลว่า รู้แจ้ง  วิญญาณ มี ๒ ความหมายคือ
            ๑. วิญญาณ   (Consciousness) หรือ วิญญาณอนัตตา (Soulless) คือการรู้แจ้งอารมณ์ทางทวารทั้ง ๖ เป็นธาตุรู้ที่มีอยู่ในสิ่งมีชีวิต คือ คนเป็นๆ เท่านั้น  ส่วนคนตายไม่มีธาตุรู้ ดังพุทธภาษิตในบทสวดมนต์ที่ว่า “อจิรัง วตยังกาโยฯ” แปลว่า  “คนตายปราศจากวิญญาณ เหมือนท่อนไม้ท่อนฟืน อันเขาทิ้งเสียแล้ว วางอยู่บนพื้นดิน หาประโยชน์อะไรมิได้” นั่งคือคนตายไม่มีวิญญาณ และ “มรณปริโยสานัง เม ชีวิตัง” ชีวิตมีความตายเป็นที่สุดรอบ ไม่มีชีวิตภาค ๒ ภาค ๓ หรือภาคต่อๆ ไป วิญญาณธาตุรู้นี้ เป็น สังขตธรรม (Conditioned thing) คือธรรมที่อาศัยปัจจัยปรุงแต่งเกิดขึ้น เมื่อสิ้นเหตุปัจจัย ก็ดับไปเป็นธรรมดา ดังพุทธภาษิต ว่า “ปฏิจจสมุปปันนัง วิญญาณัง อัญญัตร ปัจจยัง นัตถิ วิญญาณัสสะ สัมภโว” แปลว่าวิญญาณเกิดขึ้นตามเหตุปัจจัย เมื่อสิ้นเหตุปัจจัย วิญญาณก็ดับ  แต่ปัจจุบันมีคำสอนเหลวไหล สอนว่าตายแล้ววิญญาณไม่ดับ มีดวงวิญญาณล่องลอยไปหาที่เกิด (Transmigration Soul) เรียกว่าสัมภเวสี มีชนกกรรม กรรมให้ผลชาตินี้ กรรมให้ผลชาติหน้า กรรมให้ผลชาติต่อๆ ไป นี่ไม่ใช่สัจธรรม ไม่ใช่คำสอนของพระพุทธเจ้า
            วิญญาณมาจากไหน? เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดวิญญาณ คือ.- ๑.ชีวิต ๒.อายตนะภายใน (อินทรีย์ ๖) ๓.อารมณ์ (อายตนภายนอก ๖ ) ๔.ความตั้งใจ (โยนิโสมนสิการ) ถ้าขาดอย่างหนึ่งอย่างใดวิญญาณก็ดับ  วิญญาณเกิดขึ้นแบบปฏิจจสมุปปันธรรม  นั่นคือ สิ่งนั้นไม่ได้มีอยู่ก่อน  แต่จะเกิดขึ้นเมื่องมีปัจจัยมาประชุมกันครบถ้วน  ถ้าขาดเหตุปัจจัย อย่างหนึ่งอย่างใดสิ่งนั้นก็ดับ  เมื่อใดที่ไหนมีเหตุปัจจัยพร้อมก็เกิดขึ้นอีก
            เช่นเดียวกับไฟ  ไม่ได้มีอยู่ก่อน  แต่เมื่อมีปัจจัย  หรือองค์ประกอบของไฟ ๓ อย่างคือ ๑.เชื้อเพลิง ๒.อ็อกซิเจน ๒๑ % ในบรรยากาศ  ๓.อุณหภูมิ ถึงจุดติดไฟ  ในที่ใดในโลกก็ตาม  ก็เกิดไฟ แต่ถ้าขาดปัจจัยอย่างหนึ่งอย่างใด  ในที่ใดก็ตาม ไฟก็จะดับไป  และเมื่อมีปัจจัย หรือองค์ประกอบของไฟพร้อมเมื่อใด ณ ที่ใดก็ตาม ไฟก็เกิดขึ้น มิใช่ไฟเก่ามาเกิดใหม่ ใช่หรือไม่? ธรรมะของพระพุทธเจ้าจะต้องเข้าหลักตัดสินพระธรรม เป็นสันทิฏฐิโก  สามารถพิจารณาเห็นจริงได้ด้วยปัญญาตนเอง และเอหิปัสสิโก สามารถพิสูจน์ได้แน่ชัดในทุกเวลา เข้าหลักอกาลิโก ไม่ขึ้นอยู่กับการเวลา อีกด้วย   
            วิญญาณอนัตตา นั้นเป็นวิญญาณธาตุรู้ ที่เป็น สังขตธรรม (Conditioned thing) ซึ่งมีคำจำกัดความว่า “มีการเกิดขึ้น มีการดับไป เมื่อตั้งอยู่ปรากฏความแปรปรวน”
            พระพุทธเจ้าสอนว่า “สัพเพ สังขารา อนิจจา (ไม่เที่ยง) สัพเพ สังขารา ทุกขาติ (ทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้)  สัพเพ ธัมมา อนัตตาติ (ไม่ใช่ตัวตนจริง)  สิ่งปรุงทั้งหลายไม่เที่ยง สิ่งปรุงทั้งหลายทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้ และธรรมทั้งหลายคือทั้งสิ่งปรุงและสิ่งไม่ปรุง ไม่ใช่ตัวตนจริง ในเมื่อ ร่างกาย และจิตใจ (วิญญาณ) ทั้งรูปทั้งนาม เป็นสังขตธรรม (สังขาร) ทั้งคู่ ไม่ใช่ว่า ร่างกายไม่เที่ยงเป็นอนัตตา  แต่จิตใจนั้นเที่ยงเป็นอัตตา  แท้จริงแล้ว ทั้งร่างกายและจิตใจ ไม่เที่ยงทั้งคู่ เป็นอนิจจังทั้งคู่ เป็นอนัตตา ทั้งคู่
แต่ในปัจจุบันที่สอนพุทธศาสนากันอยู่มักจะสอนกันผิดๆ ว่า ร่างกายไม่เที่ยง แต่จิตใจเที่ยง  นี่คือคำสอนที่ผิดไม่เป็นสัจธรรม  หรือว่า จิตพระอรหันต์ไม่เที่ยง  (ตายแล้วดับสูญ)  จิตปุถุชนเที่ยง (ตายแล้วไปเกิดอีก)  นั้นเป็นความเห็นผิด  (มิจฉาทิฏฐิ)
ร่างกายและจิตใจไม่ว่าจะเป็นพระอรหันต์หรือเป็นปุถชนไม่เที่ยงทั้งคู่  เป็นสังขตธรรมทั้งคู่ ซึ่งอยู่ในกฏของไตรลักษณ์หรือสามัญลักษณะ คือ ๑.ไม่เที่ยง (อนิจจัง) ๒.ทนอยู่อย่างเดิมไม่ได้ (ทุกขัง) ๓.ไม่ใช่ตัวตนจริงตามสมมุติเรียกขาน (อนัตตา) คำสอนที่ว่า ร่างกายไม่เที่ยงแต่จิตเที่ยง นั้น จึงเป็นอสัจธรรม เป็นมิจฉาทิฏฐิ ไม่ใช่พุทธศาสนา

            “วิญญาณพุทธนั้นหรือคือธาตุรู้
ไม่มีอยู่ในคนตายคลายสงสัย
เมื่อตายแล้ววิญญาณลับดับตามไป
ตามร่างกายสลายได้อนิจจัง
            สิ่งไม่เที่ยงจึงเป็นทุกข์อนัตตา
ใช้ปัญญาเห็นได้จริงสิ่งที่หวัง
ย่อมแปรปรวนเปลื่ยนแปลงได้ทุกครั้ง
ควรหยุดยั้งตรองตรึกนึกให้ดี
            ถ้ายึดมั่นมันแต่น้อยไม่ค่อยทุกข์
ไม่ยึดเลยย่อมเป็นสุขเกษมศรี
ถอนอุปาทานขันธ์ห้านั้นยอดดี
เป็นจุดหมายชาวพุทธชี้ชาตินี้เอย” (พล.ต.เดช ตุลวรรธนะ)

            ๒. วิญญาณ (Soul)    หรือ วิญญาณอัตตา เป็นวิญญาณที่เป็นตัวตน (ตัวรู้,ผี,เจตภูต)  ที่เป็นอมตะไม่ตาย อยู่เหนือกฏไตรลักษณ์ เมื่อร่างกายตายไป วิญญาณอัตตาก็จะล่องลอยออกจากร่างไปเกิดใหม่ หรือไปอยู่กับพรหม หรือไปอยู่กับพระเจ้าบนสวรรค์ พ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด เป็นชีวิตนิรันดร หรือว่าวิญญาณได้ดับลงไม่ต้องไปเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป ตามคำสอนในศาสนาวิญญาณนิยมและเทวนิยม (วิญญาณไปอยู่กับพระเจ้ามีชีวิตนิรันดร์) เช่นคัมภีร์อุปนิษัท และภควัคคีตาของศาสนาพราหมณ์ คริสต์ อิสลาม เป็นต้น

              ศาสนาพราหมณ์ (Brahmanism) 

        เกิดก่อนพระพุทธศาสนาประมาน ๑,๐๐๐ ปี ก่อนหน้านั้นเป็นลัทธิพระเวทรวบรวมมาจากคำสอนของฤๅษียังไม่เป็นศาสนา  ศาสนาพราหมณ์เป็นศาสนาที่ไม่มีศาสดา  เกิดขึ้นด้วยการรวมรวมคำสอนของฤๅษีต่างๆ ที่อ้างว่าได้ฟังคำสอนมาจากพระเจ้าโดยตรง เรียกว่า ศรุติ  เป็นศาสนาประเภทพหุเทวนิยม  หลักการสำคัญมีหลักฐานอยู่ในคัมภีร์อุปนิษัทอธิบายถึงพระสยัมภูผู้เกิดเองว่า “พระสยัมภูเป็นผู้เกิดเอง ไม่มีเบื้องต้นไม่มีเบื้องปลาย มีพระเดชาเป็นสรรพศักดิ์ แผ่กระจายออกไปทั่วอนันตจักรวาล ทรงมีความเป็นอยู่นิตยกาลไม่มีแตกดับ ไม่มีรูป ไม่มีเขตกำหนด อันจะพึงคิดเห็นได้ พระผู้ที่กล่าวนี้คือ พรหม สัตว์ทั้งหลายย่อมมีเหตุการเกิดและการดับมาจาก พระพรหม”

            อุปนิษัท อธิบายว่า  “ความทุกข์เกิดจากชีวิตที่ยังมีความเวียนว่ายตายเกิด ด้วยการกระทำของเรา คือ กรรม แต่มีทางจะหลุดพ้นได้ เป็น โมกษะ ได้อย่างเด็ดขาด คือความหมดทุกข์และเสวยสุขเป็นนิตยกาลได้ “
            “จะถึงวิมุตติได้ จะต้องรู้แจ้งพระวิญญาณอันยิ่งใหญ่  เรียกว่า ปรมาตมัน  หรือ พรหม  จะต้องทำชีวิตให้บริสุทธิ์  เพ่งอยู่เป็นนิตย์ (นิทิธยาสนะ) “

            อุปนิษัท  กล่าวว่า  “อาตมันเป็นอิสระจากร่างกายไม่มีตาย  อาตมันเป็นส่วนหนึ่งของวิญญาณอันยิ่งใหญ่  คือปรมาตมัน ที่แตกออกมา เมื่อเพ่งพิจราณาจนหมดกรรมแล้ว อาตมันก็จะกลับไปรวมกับปรมาตมันอีกครั้งหนึ่ง คือเข้าถึง โมกษะ (นิรวาณ)”
            หลักการมูลฐานของอุปนิษัท นี้ได้แทรกซึมเข้าไปในปรัชญาสาขาต่างๆ ของอินเดียในปัจจุบัน  อุปนิษัท ก็เหมือนเทวนิยมทั่วไป คือใช้ศรัทธาอย่างเดียวโดยไม่ต้องมีเหตุผล

            ศาสนาฮินดู คือศาสนาพราหมณ์ใหม่ (Neo Brahmanism) ยึดหลักศาสนาพราหมณ์ สอนวิญญาณเป็นตัวตน หลักอัตตา การเวียนว่ายตายเกิดของวิญญาณอัตตา การบูชาอ้อนวอนเทพเจ้า  การแบ่งชั้นวรรณะ  เป็นศาสนาประเภทพหุเทวนิยม  ที่พยายามรวมรวมลัทธิต่างๆ ที่มีอยู่ในอินเดียทั้งหมดให้เป็นศาสนาเดียวกัน  ศาสนาฮินดูมีความยืดหยุ่นมาก   พร้อมที่จะกลืนศาสนาอื่นได้ง่าย  แม้แต่พุทธศาสนาซึ่งเป็น อเทวนิยม (Atheism) ก็ยังถูกกลืน  โดยการแต่งเรื่องนารายณ์อวตาร ๑๐ ปางของท่านสังกราจารย์ผู้นำฮินดู  ปางที่ ๙  ชื่อว่าพุทธอวตาร  พระนารายณ์อวตารมาเกิดเป็นพระพุทธเจ้า สอนคนผิดๆ ให้เป็นมิจฉาทิฏฐิ  ทำให้คนต้องตกนรกเป็นจำนวนมาก  ทำให้พุทธศาสนาหมดสิ้นไปจากอินเดียมาแล้ว  (พุทธศาสนาเคยหมดไปจากอินเดียนาน ๘๐๐ ปี)

            ในคัมภีร์ภควัคคีตา  หรือบทเพลงแห่งพระเจ้า  มีหลักสำคัญ ๔ ประการคือ
            ๑.วิญญาณคืออาตมัน (Soul) และปรมาตมัน (Super soul) เป็นวิญญาณสูงสุด
            ๒.ความเป็นอนิจจังของวัตถุโลกธาตุ
            ๓.วัฏฏจักรของวิญญาณอัตตา (การเวียนว่ายตายเกิดของวิญญาณอัตตาหลังตาย)
            ๔.ความเพียรพยายามตัดวงล้อของวัฏฏจักรของวิญญาณอัตตานั้น

      เรื่องวิญญาณอัตตา และเทพเจ้าต่างๆ เป็นเพียงจินตนาการของมนุษย์ตามความเชื่อของชนเผ่าต่างๆ ซึ่งทั่วโลกสอนให้เชื่อเรื่องวิญญาณเป็นอัตตา และเทพเจ้าที่ไม่เหมือนกัน เช่นศาสนาพรามหมณ์สอนว่า เมื่อคนตายแล้ววิญญาณอัตตาจะออกจากร่างไปเกิดในร่างใหม่ ในภพภูมิต่างๆ ๓๑ ภูมิ คือ
อบายภูมิ ๔ สุคติภูมิ ๗ รูปพรหม ๑๖ อรูปพรหม ๔ และชั้นสุทธาวาสเปรียบเหมือนวัดสำหรับให้วิญญาณนักบวชไปอยู่อีก ๕ ชั้น ต้องเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในวัฏฏสงสาร จนกว่าวิญญาณอัตตานี้จะบริสุทธิ์ แล้ววิญญาณอัตตานั้นก็จะเข้าโมกษะ (นิรวาณ) ไม่ต้องไปเกิดอีกต่อไป ส่วนศาสนาคริสต์ อิสลาม สอนว่าเมื่อตายแล้ววิญญาณอัตตานั้นไม่ต้องไปเวียนว่ายตายเกิดใน ๓๑ ภูมิ แต่จะรอพระเจ้าอยู่ที่หลุมฝังศพ จนกว่าจะถึง วันโลกาวินาศ (the Doomsday) พระเจ้าจะมารับวิญญาณมนุษย์ไปอยู่กับพระเจ้าบนสวรรค์ ถ้าผู้ใดยังมีบาปอยู่แต่มีศรัทธาในพระเจ้าๆ ก็จะล้างบาปให้ด้วยไฟชำระบาป แล้วส่งวิญญาณขึ้นสวรรค์ ไม่ต้องตายอีกต่อไปเป็นชีวิตนิรันดร แล้วโลกก็จะแตกทำลาย ความเชื่อที่เป็นสมมุติสัจจะเช่นนี้ เมื่อสอนติดต่อกันนานๆ เข้าก็กลายเป็นพิธีกรรมและประเพณีท้องถิ่น ซึ่งทั่วโลกสอนไม่เหมือนกัน แม้แต่ในประเทศเดียวกันก็มีความเชื่อไม่เหมือนกัน จึงไม่ใช่ สัจธรรมสากล (Universal truth) เป็นเพียง สมมุติสัจจะ (Convention truth) เท่านั้น ไม่ใช่ ปรมัตถสัจจะ (Absolute truth)  วิญญาณตัวรู้ เป็นคำสอนของลัทธิศาสนาแบบเทวนิยมและวิญญาณนิยม  ไม่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาซึ่งเป็นสัจนิยม (Realism)

            การสอนผิดๆ ว่าวิญญาณเป็นอัตตาได้เคยเกิดขึ้นมาแล้วในสมัยพุทธกาล ดังมีหลักฐานอยู่ในมหาตัณหาสังขยาสูตร ไตร.เล่ม๑๒ เรื่องมีอยู่ว่า พระสาติ เกวัฏฏบุตร เป็นบุตรของชาวประมง เคยนับถือศาสนาพราหมณ์มาก่อน ฟังคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้วไม่เข้าใจ ยังเชื่อว่าวิญญาณเป็นอัตตาอยู่ แล้วเที่ยวสอนประชาชนว่า เรารู้แล้วว่าพระพุทธเจ้าสอนว่าวิญญาณเป็นอัตตา วิญญาณนั่นแหละ ที่พูดได้ คิดได้ ที่นำเอากรรมดี กรรมชั่ว ไปเกิดในชาติหน้าได้ พระสาวกอื่นและพระอรหันต์ พากันตักเตือนว่า พระสาติอย่าสอนอย่างนั้นเลย พระพุทธองค์มิได้สอนอย่างนั้น แต่พระสาติไม่เชื่อฟัง ความทราบถึงพระพุทธเจ้า ได้เรียกพระสาติเข้าไปเฝ้าท่ามกลางที่ประชุมสงฆ์  พระองค์ตรัสถามว่า สาติ เธอสอนอย่างนั้นจริงหรือ  ตอบ จริงพระพุทธเจ้าข้า ถาม วิญญาณของเธอหมายถึงอะไร ตอบ คือสิ่งที่คิดได้ พูดได้ และนำกรรมดี กรรมชั่วไปเกิดในชาติหน้าได้ พระองค์ตรัสว่า ดูก่อนสาติ เราไม่เคยสอนเช่นนั้นเลย เธออย่ากล่าวตู่เรา การสอนเช่นนั้น เป็นบาปไม่ใช่บุญ การสอนเช่นนั้น เป็นโทษไม่เป็นประโยชน์เลย เธออย่าได้สอนเช่นนั้นอีก  พระสาติ ก้มหน้าเก้อเขินในที่ประชุมสงฆ์ จากนั้นพระองค์ก็ทรงแสดงวิญญาณ ๖ อย่างละเอียด แต่ในปัจจุบันนี้  พระภิกษุที่เป็นลูกศิษย์สาวกพระสาติ สอนว่าวิญญาณเป็นอัตตาซึ่งเป็นมิจฉาทิฏฐิ (สัสสตทิฏฐิ Eternalism) มีมากมายเหลือเกิน  ส่วนที่สอนถูกต้อง สัมมาทิฏฐิ วิญญาณังอนิจจัง วิญญาณังอนัตตา ตามแบบที่พระพุทธเจ้าสอนนั้นไม่ค่อยมี  คำสอนให้เชื่อเรื่องดวงวิญญาณเป็นจุดขายสำคัญของทุกศาสนารวมทั้งในพุทธศาสนาบางนิกายด้วย ดวงวิญญาณไม่มีในพุทธศาสนาที่แท้จริง และไม่ใช่สัจธรรม เป็นเพียงจินตนาการของมนุษย์เท่านั้น

       เรื่องวิญญาณอัตตา หรือ ดวงวิญญาณ ไม่ใช่คำสอนในพุทธศาสนา แต่ก็มีผู้พยายามนำเข้ามาปะปนในพุทธศาสนาเป็นสัทธรรมปฏิรูป (คำสอนเทียมที่เกิดขึ้นใหม่) อยู่เป็นจำนวนมาก ในรูปของพิธีกรรมศีลธรรมและนิทานชาดก (นิยมจัดงานเทศน์มหาชาติอย่างใหญ่โต) ตลอดจนถึงเรื่องนรกสวรรค์ที่ลอกแบบมาจากคัมภีร์ปุรณะและมารกัณเทยยะของพราหมณ์ ซึ่งเกิดก่อนพุทธศาสนาประมาณ ๑,๐๐๐ ปี  เป็นคำสอนอยู่ในส่วนของโลกียธรรมหรือธรรมะในระดับพิธีกรรมและศีลธรรมเท่านั้น ซึ่งเป็นเพียงระดับเปลือกและกระพี้ เท่านั้น ในปัจจุบันไม่มีการสอนเรื่องโลกุตรธรรมเลย  ทำให้พุทธบริษัทเกิดความสับสนอยู่ในทุกวันนี้  แต่อย่างไรก็ตามเราก็จะสามารถแก้ปัญหาเหล่านี้ได้ถ้าได้ศึกษาในทางที่ถูกต้องรู้จักประวัติศาสตร์ และรู้จักเลือกเฟ้นธรรม ธัมมวิจยสัมโพชฌงค์ (Truth investigation)

                                    “เรียนประวัติอย่างมนุษย์พุทธเจ้า
                                    คือต้นเค้าพุทธแท้ไม่แปรผัน
                                    พราหมณ์เข้าแปลงแต่งเติมเสริมนานวัน
                                    แล้วเรียกกันใหม่ว่ามหายาน

                                                มหายานขนานนามตามชื่อพุทธ
                                                เรียกว่าบาปบริสุทธิ์คงจะได้
                                                ไม่มีเค้าเก่าเหลือสิ้นเยื่อใย
                                                พราหมณ์แต่งเติมตามใจใช้อัตตา

                                    ให้วิญญาณเวียนวนคนเกิดตาย
                                    ผิดความหมายตรัสรู้ดูไร้ค่า
                                    ไม่เข้าใจอริยสัจ อนัตตา
                                    ถอนอุปาทานขันธ์ห้าไม่ได้เอย”  (พล.ต.เดช ตุลวรรธนะ)

      พุทธศาสนาในประเทศไทย  ไทยได้รับพุทธศาสนาส่วนใหญ่มาจากลังกาในสมัยสุโขทัยเรืองอำนาจเมื่อประมาณ ๗๐๐ มาแล้ว เป็นพุทธศาสนาที่สืบเนื่องมาจากการทำสังคายนาครั้งที่  ๕ เมื่อ พ.ศ.๔๕๐ ที่อาโลกณสถานมลัยชนบท เมืองอนุราชปุระ ลังกา พระเจ้าวัฏฏคามินีอภัย เป็นผู้อุปถัมภ์ ประชุมพระภิกษุ ๑,๐๐๐ รูป มีพระพุทธทัตตเถระเป็นผู้ถาม และมีพระมหาติสสเถระเป็นผู้ตอบ  ได้มีการจารลงใบลานเป็นภาษาสิงหล เป็นการบันทึกคำสอนในพุทธศาสนาเป็นครั้งแรกของโลก ในสมัยนี้ยังไม่มีอภิธรรมมัตถสังคหะ  เพราะพระอนุรุทธเถระพระลังกา ผู้แต่งอภิธรรมยังไม่เกิด  อภิธรรมแต่งขึ้นเมื่อ พ.ศ.๙๕๐ เอามาผนวกกับพระสูตร พระวินัย กลายเป็น ไตรปิฎก ในสมัยของพระเจ้าปรักกรมพาหุ ตรงกับสมัยสุโขทัย พระราหุลเถระพระลังกาได้นำเข้าเมืองไทยที่นครศรีธรรมราช ตั้งสำนักอยู่ที่วัดพระมหาธาตุ  เมื่อ พ.ศ.๑๘๐๐ มีการส่งพระไปตั้งสาขาที่วัดอรัญญิก เผยแผ่อยู่ที่กรุงสุโขทัย  พุทธศาสนาในสมัยนี้เป็นพุทธศาสนาที่ไม่ใช่เถรวาทแท้ แต่เป็นเถรวาทกลายพันธุ์ในลังกา  เถรวาทแท้อยู่ได้หลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานประมาณ ๑๐๐ ปี พระพุทธเจ้าเรียกว่า พระธรรมวินัย  ไม่มีอภิธรรม  สมัยนั้นหลังจากการทำสังคายนาครั้งที่ ๒ พุทธศาสนาแตกเป็นนิกายต่างๆ  ๑๘ นิกาย  เป็นฝ่ายเถรวาท(หินยาน) ๑๒ นิกาย ฝ่ายอาจารยวาท (มหายาน) ๖ นิกาย  เถรวาทในประเทศไทยปัจจุบัน คือนิกายสรวาทิน เป็นหนึ่งใน ๑๒ นิกาย ซึ่งเป็นคำสอนที่มีคติความเชื่อของศาสนาพราหมณ์เข้ามาปะปนถึง  ๖๐ % มีทั้งวิญญาณนิยม ไสยศาสตร์ เทวนิยม และยังมีมหายานนิกายต่างๆ เช่นคุยหยาน รหัสยาน มนตรยาน วัชรยาน สุขาวดี จีนนิกาย อานัมนิกาย ปะปนกันอยู่จนยากที่จะแยกออกจากกันได้  ในวัดพุทธวัดเดียวอาจจะมีรูปเคารพของนิกายต่างๆ พระพรหม (ถ้ามีหน้าเดียวคนทำบุญ ๑ ครั้ง ถ้ามี ๔ หน้าคนทำบุญ ๔ ครั้ง ได้มากกว่ามีหน้าเดียว ๔ เท่า) พระพิฆเนศร์ พระราหู (อสูรหัวขาด) เจ้าแม่กวนอิม รวมทั้งเทพเจ้าต่างๆ ในศาสนาพราหมณ์ด้วย ทั้งนี้ก็เพื่อหารายได้เข้าวัดให้มากที่สุดนั่นเอง  แต่ต้องแลกกับการทำลายพุทธศาสนาที่แท้จริงให้หมดไปจากเมืองไทย  และปิดบังไม่ให้ประชาชนชาวไทยได้พบกับพุทธศาสนาที่แท้จริง พุทธศาสนาแท้ในประเทศไทยในปัจจุบันนี้จึงเหลืออยู่ไม่ถึง ๑%  นอกนั้นเป็นของเทียม
การพบเห็นพระภิกษุทำพิธีไสยศาสตร์ หรือทำอะไรแปลกๆ ที่ไม่น่าศรัทธา หรือเพิ่มความงมงายให้แก่ประชาชน  อย่าได้เข้าใจผิดว่านั่นเป็นพุทธศาสนา  พุทธศาสนาที่แท้จริงนั้นไม่สอนหลอกลวงประชาชน  ไม่ทำนาบนหลังคน ไม่ขูดรีดประชาชน ไม่ตัดเนื้อหนูไปปะเนื้อช้าง (เอาเงินคนจนไปให้คนรวย) อย่างที่เห็นกันอยู่ พระพุทธเจ้าสอนว่าให้ไปสอนประชาชนให้เกิดปัญญาดับทุกข์ด้วยความเมตตา โดยไม่เห็นแก่ลาภสักการะ แต่ปัจจุบันสอนศาสนาเป็นธุรกิจทำการค้าพุทธพาณิชย์กันอย่างกว้างขวางและครบวงจรกันอย่างเปิดเผย  ไม่เสียภาษี และไม่ผิดกฎหมาย นักบวช (ปลอมบวช) จึงร่ำรวยด้วยการมีอาชีพเป็นนักบวชทำกันอย่างเปิดเผย  และในสังคมไทยพระรวยคนรวยคนมีอิทธิพลทำอะไรก็ไม่น่าเกลียด
           
            พุทธศาสนาได้เกิดขึ้นโดยปัญญาสูงสุดของมนุษย์  ท่ามกลางการค้นคว้าหาสัจธรรมของมนุษย์ ในสมัยพุทธกาล ศาสนาที่พัฒนาสูงสุดคือศาสนาพราหมณ์ เป็นศาสนาประเภทเทวนิยม  พระพุทธเจ้าเป็นมนุษย์คนแรกในโลกที่ค้นพบ ศาสนาสัจนิยม (Realism) มีหลัก อนัตตา ที่ช่วยให้มนษย์หลุดพ้นจากอำนาจของกิเลสได้  เป็นศาสนาที่ใช้ปัญญาสูงสุดของมนษย์แล้ว  ไม่มีศาสนาใดๆ ที่จะใช้ปัญญาของมนุษย์ได้มากกว่าพุทธศาสนาไม่ว่า ศาสนานั้นจะเกิดก่อนหรือเกิดหลังพุทธศาสนาสักที่ร้อยกี่พันปีก็ตาม  ศาสนาพุทธมีคำสอนที่เป็นปรมัตถสัจจะ เป็นโลกุตรปัญญา  เป็นปัญญาอันสูงสุด (Ultimate Wisdom) ของมนุษย์ การที่มีผู้คิดคำสอนใหม่ๆ เพื่อตั้งลัทธิศาสนาใหม่ จะล้วนแต่ถอยหลังเข้าคลองทั้งนั้น   จะก้าวหน้ากว่าพุทธศาสนาไปไม่ได้เลย  ดังคำกล่าวของท่าน อัลเบิร์ท ไอน์สไตน์ นักวิทยาศาสตร์เอกของโลก กล่าวว่า “If there is any Religion, that would cove with modern sciencetific need.It would be Buudhism”. แปลว่า “ถ้าจะมีศาสนาใดศาสนาหนึ่ง ที่สนองตอบความต้องการของมนุษย์ ในยุคที่วิทยาศาสตร์เจริญสูงสุด ศาสนานั้นก็คือพุทธศาสนา” และเพราะคำสอนของพุทธศาสนาเป็นสัจธรรม พุทธศาสนาจึงดำรงอยู่ได้นาน ๒,๖๐๐ ปี ยังไม่มีนักปราชญ์คนใดคัดค้านได้  พวกเราโชคดีนักหนาที่ได้เกิดมาเป็นคนไทยได้พบพุทธศาสนา  อย่าให้โอกาสทองผ่านเลยไป เจ้าชายสิทธัตถะรู้อะไรจึงทำให้พระองค์พ้นทุกข์  เราจะต้องรู้ให้ได้ภายในชีวิตปัจจุบันนี้

            ชาวพุทธจะต้องรู้ว่า ธรรมะมี ๒ ระดับ คือ

     ๑.ระดับศีลธรรม  (Morality)  ได้แก่เรื่องพิธีกรรม และศีลธรรม มีจุดหมายให้คนเป็นคนดี ใช้หลักอัตตา ไม่ได้ถอนอุปาทาน อยู่ในส่วนของโลกียธรรม

     ๒.ระดับปรมัตถธรรม (Absolute truth) ได้แก่เรื่องจริงที่เป็นกฏของธรรมชาติ มีจุดหมายให้คนพ้นทุกข์ ถอนอุปาทาน อยู่ในส่วนของโลกุตรธรรม
     ธรรมะ ๒ ประเภท คือ
      ๑. โลกียธรรม (Mundane states) คือ ธรรมะที่ยังข้องอยู่ในความทุกข์ ใช้หลักอัตตา (Self ; Egoism) ทำให้เป็นคนดีที่ไม่มั่นคง (ปุถุชน) มีศรัทธา ไม่ได้ถอนอุปาทาน ยังมีอวิชชา ยังมีความงมงาย ดับทุกข์ไม่ได้
    ๒. โลกุตรธรรม (Supra Mundane states) คือ ธรรมะที่เหนือความทุกข์ ใช้หลัก อนัตตา (No self ; No concept I) ทำให้เป็นคนดีที่มั่นคง เป็นอริยบุคคล มีเหตุผล ถอนอุปาทานได้ ดับอวิชชาได้ พ้นความงมงาย ดับทุกข์ได้ ในชีวิตปัจจุบัน

    ในปัจจุบันนี้ชาวพุทธไทยเข้าใจผิดเรื่อง วิญญาณ เป็นกันจำนวนมาก รวมทั้งสำนักวิปัสสนา และนำนักสอนปฏิบัติธรรมต่าง ๆ ส่วนมากจะสอนอย่างนี้  จึงดับทุกข์ไม่ได้  ผู้สอนพุทธศาสนาในประเทศไทยสอนอย่างนี้ ประมาณ ๙๙% นี่คือภัยภายในของพุทธศาสนา คนไทยส่วนมากจึงเข้าถึงแก่นพุทธศาสตร์ไม่ได้ ยังติดอยู่ที่เปลือกกระพี้ นิทาน ยังมีความเชื่องมงายไร้เหตุผล  ทำให้ดับทุกข์ไม่ได้

ผี พราหมณ์ พุทธ
เราเชื่อผีจึงรับนับถือผี                  มีผีดีผีร้ายผีหลายเหล่า
ทั้งผีสางคางแดงผีแฝงเงา             และผีเรือนผีเหย้าเฝ้าอารักษ์
ครั้นพราหมณ์เข้าเป่าสังข์ประดังศัพท์  จัดลำดับชั้นผีมีความหมาย
มีนรกมีสวรรค์พรรณราย                อธิบายให้เห็นเป็นตัวตน
เราเชื่อผีจึงรับนับถือพราหมณ์          เพราะนิยามความหมายให้กับผี
ผีกับพราหมณ์สัมพันธ์เป็นอันดี         เพิ่มน้ำหนักไปที่มีอัตตา
สงสารพุทธดุจดังพระสังข์น้อย         อาศัยหอยสังข์พราหมณ์เที่ยวตามหา
สาธุชนคนที่มีปัญญา                   ต่อยเปลือกหอยเห็นค่าพระสัทธรรม
พุทธกับพราหมณ์ดำรงคงความเชื่อ    เป็นเปลือกรักษาเนื้ออยู่นานฉนำ
คนเห็นเปลือกติดเปลือกแบกเปลือกนำ ไม่เห็นเนื้อเป็นน้ำในภายใน
นับถือพุทธแบบพราหมณ์ตามด้วยผี     จนกาลีผีบ้าเข้าอาศัย
ตื่นเสียที ตื่นตนเถิดคนไทย            ช่วยกันไล่ผีปอบที่ครอบพุทธ
                                                                         เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ กวีซีไรท์


การเข้าใจผิด (มิจฉาทิฏฐิ) เรื่อง วิญญาณ ในพุทธศาสนา จะทำให้เข้าใจผิดเรื่องสำคัญในพุทธศาสนาอีกหลายเรื่อง เช่นเรื่อง กรรม เรื่องนรกสวรรค์ เรื่องวัฏฏสงสาร เรื่องการระลึกชาติ เรื่องการกลับชาติมาเกิด เรื่องการเปลี่ยนภพเปลี่ยนชาติ เรื่องสิ้นภพสิ้นชาติ เรื่องนิพพาน ฯลฯ  ทำให้การปฏิบัติเพื่อความดับทุกข์ผิดพลาดตามไปด้วย  ศีล สมาธิ ปัญญา ทำสมถะ วิปัสสนา ผิดพลาดหมด อริยมรรคก็จะกลายเป็นมิจฉามรรคไปโดยไม่รู้ตัว ทั้งนี้เพราะสัมมาทิฏฐิ (ความเห็นถูก) เป็นหัวหน้า  เมื่ออริยมรรคมีความเห็นผิด มิจฉาทิฏฐิเป็นหัวหน้า มรรคอีก ๖  องค์ที่ตามมาก็เป็นมิจฉาไปทั้งหมด เมื่อทางผิดจุดหมายก็ผิดตาม เมื่อปริยัติผิด ปฏิบัติ ปฏิเวธ ก็ผิดตาม  สัมมาทิฏฐิ สำคัญที่สุด พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า “สัมมาทิฏฐิ สมาทานา สัพพังทุกขัง อปัจจคุง” แปลว่า “จะดับทุกข์ทั้งปวงได้ด้วยสัมมาทิฏฐิ” และสัมมาทิฏฐิจะเกิดขึ้นได้ก็ด้วยเหตุ ๓ ประการ ดังนี้
๑.กัลยาณมิตร (Giving good friend) ผู้รู้ถูก
๒.ปรโตโฆษะ (Another’s utterance) เสียงของผู้รู้ถูก
๓.โยนิโสมนสิการ (Reasond attention) พิจารณาด้วยปัญญาตนเอง
     ที่ไหนและเมื่อไร? มีเหตุ ๓ อย่างนี้ สัมมาทิฏฐิ ความเห็นถูกก็จะเกิดขึ้นที่นั่นและเมื่อนั้น  เหตุ ๓ อย่างนี้ เรียกว่า โสดาปัตติยังคะ  พวกเรามีกันแล้วยัง? ถ้าไม่มีก็ทำให้มีเสีย จะเปิดประตูนิพพานให้ตนเอง การสอนวิญญาณเป็นอัตตา วิญญาณเป็นดวงวิญญาณ ล่องลอยได้หลังตายแล้ว ในพุทธศาสนา คือการสอนศาสนาพราหมณ์ในนามของพุทธศาสนานั่นเอง นักปฏิบัติธรรมในพุทธศาสนาจะต้องยึดหลัก อนัตตา ซึ่งเป็นหลักสำคัญของพุทธศาสนาซึ่งไม่มีอยู่ในศาสนาใดๆ ในโลก ไว้ให้มั่นคง ก็จะป้องกันความผิดพลาดและหลงทางได้  จะได้นำเรื่องเหล่านี้มาเล่าสู่กันฟังในโอกาสต่อไป
ข่าวด่วน! เรียนโลกุตรธรรมวันอาทิตย์ ฟรี เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๘.๐๐ น. อาหาร กาแฟ หนังสือ ซีดี.ฟรี ที่กุฏิ ๒๐ วัดกระโจมทอง ถ.บางกรวย-ไทรน้อย ต.วัดชลอ อ.บางกรวย จ.นนทบุรี ติดต่อสมัครได้ที่พระอาจารย์เมธา ชาตเมโธ โทร.๐๘-๑๔๗๖-๑๔๕๕
ทางอินเตอร์เน็ตเปิด Google ค้นหาคำว่า ศูนย์โลกุตรธรรมแห่งประเทศไทย  บอกต่อๆ กันไปด้วยได้บุญมาก  เจริญพร (๒๒ เม.ย.๒๕๕๖)